هر ماده ای که در اطراف خود می بینیم، یا اسید، یا باز (قلیا) و یا محصول این دو یعنی نمک است. لذا، تعیین اینکه یک ماده اسید یا باز یا نمک است، به پی هاش (پی اچ، pH) آن بستگی دارد. پی اچ متر (pH متر) وسیله ای الکترونیکی برای تعیین میزان اسیدیته یک ماده شیمیایی در حالت محلول، دوغاب و یا به صورت خمیر است. هر دستگاه پی اچ متر (pH متر) از دو قسمت (۱) دستگاه اندازه گیری و (۲) حسگر (ردیاب یا پراب، Probe) تشکیل شده است. حسگر یا پراب در این سیستم الکترود pHسنجی یا الکترود پی هاش، نامیده می شود. الکترود پی اچ، از نوع الکترودهای یون گزین (ISEs: Ion Selective Electrodes) با غشای شیشه است، که به الکترود شیشه ای نیز در بازار شناخته می شود. وظیفه الکترود پی اچ، پاسخ دادن به غلظت (یا بهتر به فعالیت) یون هیدروژن (پروتون یا H+)، و تبدیل آن به علامت (سیگنال) الکتریکی است. سپس، کار تجزیه و تحلیل داده ها و نشان دادن میزان pH محلول را سیستم اندازه گیری، یعنی دستگاه پی اچ سنج انجام می دهد. پی اچ مترها به سه گروه کلی (۱) قلمی، (۲) پرتابل یا قابل حمل و (۳) رومیزی، تقسیم می شوند.
پی اچ مترهای قلمی: این وسیله به علت کوچکی و وزن کم، پی اچ متر قلمی (Pocket pH meter) نامیده می شوند. دقت و صحت پی اچ مترهای قلمی نسبت انواع دیگر آنها کمتر است، ولی به دلیل مزایایی مانند کوچکی و راحتی حمل و همچنین قیمت ارزان موارد استفاده زیادی داشته و پرطرفدار هستند. پی اچ مترهای قلمی برای مصارف میدانی توسط کارشناسان محیط زیست، صنایع آب و پساب، نفت و پتروشیمی، زمین شناسان، سازمان استاندارد و توابع آن و مانند آنها به اندازه زیادی به کار می روند.
پی اچ مترهای پرتابل: pH مترهای پرتابل یا قابل حمل (Portable pH meters)، از پی اچ مترهای قلمی بزرگتر هستند و اغلب در کیف مخصوصی جاگذاری شده و همراه با کیف به بازار ارائه می شوند. این دستگاه ها از دستگاه های قلمی گرانتراند، اما نسبت به آنها کارآیی بیشتری داشته و از دقت و صحت بهتری نیز برخوردارند. البته، به پی اچ مترهای قلمی نیز پرتابل قلمی گویند که نباید با پی اچ مترهای پرتابل واقعی اشتباه گرفته شود. پی اچ مترهای پرتابل نیز مانند pH سنجهای قلمی برای مصارف میدانی توسط کارشناسان مختلف استفاده می شوند.
پی اچ مترهای رومیزی: pH مترهای رومیزی (Benchtop pH meters) یا آزمایشگاهی، دقت و صحت بسیار بهتری نسبت به دونوع دیگر دارند و بعضی از آنها قابلیت سنجش پارامترهای دیگری علاوه بر pH را نیز دارند. پی اچ مترهای رومیزی فقط در جای ثابت و در آزمایشگاه قابل استفاده هستند. از این پی اچ مترها، علاوه بر کارهای کنترل کیفیت، در انور پژوهشی نیز نی توان استفاده کرد.
آماده سازی pH متر قبل از اندازه گیری: قبل از کار اندازه گیری pH با هریک از انواع فوق، باید دستگاه را درجه بندی یا کالیبره کرد. در غیر این صورت نتایج حاصل از دستگاه قابل اعتماد و استناد نیست. برای آماده سازی pH متر ابتدا باید مطمئن بود که الکترود آن در محلول بافر با pH برابر ۴ نگهداری شده است. اگر چنین نیست، باید الکترود به مدت ۲ ساعت درون آب مقطر قرار داده شده و سپس، کار اندازه گیری شروع شود. برای کالیبره کردن دستگاه، پس از روشن کردن دستگاه، با بافرهای ۴، ۷ و ۹ باید آن را تنظیم کرد. البته در مواقعی هم کالیبره کردن با دو بافر کفایت می کند.
شرکت ماد آزما پویش، انواع پی اچ متر از شرکت های معتبر، مانند جنوی انگلستان، WTW آلمان، هانای ژاپن، کلین تایوان، پیک (Peak) چین و وای اس آی (YSI) امریکا را ارائه می دهد.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.