متداول ترین ستون مورد استفاده در جی سی، GC، لوله ای است که از ذرات جامد نسبتاً یکنواخت، پوشش داده شده با یک فاز ساکن مایع، پر شده است (ستون های پرشده، Packed column(شکل الف) .متداول ترین ماده جامد پرکننده، دیاتومه دریایی (Marine diatomite)، به نام کروموزورب (Chromosorb) است. جنس لوله نیز بستگی به نوع آزمایش هایی دارد که باید انجام شود. بدین منظور معمولاً لوله های آلومینیومی و مسی به کار می برند. اما به دلیل وجود اکسیدهای حساس و فعّال کاتالیزگر روی سطوح داخلی و خارجی این فلزات، این ستون ها برای مواد شیمیایی فعّال آلی کاربرد ندارد. در اینگونه موارد از لوله های شیشه ای یا فولاد زنگ نزن استفاده می شود. از نظر شیمیایی لوله شیشه ای مناسب تر، اما کار با آن مشکل تر است .ستون های لوله ای باریک، معمولاً به طول ۲۵ الی ۱۰۰ متر و قطر داخلی ۰٫۳ الی ۰٫۶ میلیمتر و از جنس فولاد زنگ نزن، شیشه یا کوارتز (سیلیس ذوب شده) است که از داخل با یک فاز ساکن اندود شده است (ستونه ای موئینه (Capillary column ) (شکل ب). انواع ستون های سیلیس ذوب شده، به دلیل خنثی بودن (در نتیجه، تشکیل پیک های تیز و بدون دنباله) و انعطاف پذیری مکانیکی زیاد، مقبولیت فراوانی کسب کرده است. انعطاف پذیری ستون ناشی از یک پوشش پلیمری خارجی روی ستون است که ستون را از رطوبت و انواع فرآیندهای فاسدکننده حفظ می کند و در نتیجه،دوام و نرمی ستون حفظ می شود. البته آغشته کردن درون این نوع ستون به یک لایه فاز ساکن مایع بسیار مشکل است. اما می توان این کار را به طور شیمیایی و با تهیه فازهای پیوندخورده با ستون انجام داد، یعنی تقریباً همان کاری که در تهیه فازهای دارای پیوند شیمیایی با ماده پرکننده ستون در کروماتوگرافی مایع انجام می شود. مزایا و معایب هریک از ستون های شیشه ای و فولاد زنگ نزن (استیل) مورد استفاده در جدول زیر داده شده است.
|
جنس ستون |
مزایا | معایب |
| شیشه ای | از نظر شیمیایی بی اثر، پایدار گرمایی، ظرفیت جذب سطحی بسیار کم | شکننده |
| فولاد زنگ نزن | از نظر شیمیایی بی اثر، پایدار گرمایی، از نظر مکانیکی مقاوم | مات، گاهی باعث تخریب کاتالیزوری نمونه می شود. |
تفاوت ستون های پرشده و موئینه (کاپیلاری)
ستون های مورد استفاده در دستگاه جی سی GC شامل دو گروه (۱) ستون های پرشده و (۲) ستون های موئینه، است. در ستونهای پرشده، فاز ساکن مایع بر روی تکیه گاههای مناسبی (ذرات بسیار ریز کروموزورب) پوشیده شده، سپس درون ستون انباشته می شوند، درحالیکه در ستون های موئینه، فاز ساکن مایع بر روی دیوارۀ داخلی ستون موئینه پوشش داده می شوند.
شکل ۱٫ دو نوع ستون جس سی GC، (الف) پرشده و (ب) موئینه. در هر مورد نحوۀ قرار دادن
فاز ساکن مایع نشانداده شده است.
به علت کارآیی بیشتر ستون های موئینه، به ویژه برای نمونه های زیست محیطی که آنالیت به مقدار کم وجود دارد، استفاده از جی سی GC با این ستون ها بسیار رایج تر است.